ลงแขกดำนา@ขอนแก่น   

คอลัมน์  “รู้จริง ถิ่นเฮา”
โดย “น้องดอกคูน”
….เรื่องเล่า อ่านสนุก ซอกมุมของบรรพบุรุษ และมองออกไปเบื้องหน้า ในบริบทของ เศรษฐกิจ สังคม การเมือง เมื่อทุกเรื่องม้วนร้อย เป็นมิติเดียวกัน  เหลืองสะพรั่งของดอกคูณ และ เสียงแคน แล่นแต้ มาแล้ว………….

^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^

    เกษตรกรรม ยังเป็อาชีพหลักของ คนไทย ด้วยความอุดม ของแผ่นดินนี้ นาข้าว สีเขียว แลสดใส ไกลสุดตา สร้างบรรยากาศ เพิ่มความรักแผ่นดินถิ่นเกิดได้อีกมิติ

    ข้าวสายพันธ์ “ทับทิมชุมแพ” ที่มีข้าวสังข์หยดพัทลุง เป็นพ่อ และข้าวเจ้าดอกมะลิ 105 เป็นแม่ กลายเป็นข้าวพันธ์ผสม ที่ดึงข้อดีมาอยู่ในตัวเอง มีคุณค่าทางอาหาร ยิ่งปลูก เติบโตในพื้นที่ชื่อเดียวกัน ยิ่งมีคุณค่า

    การ “ลงแขกดำนา” เป็นประเพณีของบรรพบุรุษ ด้วยกุศโลบายอันชาญฉลาด ที่จะใช้แรงงาน ให้ทันท่วงทีกับน้ำฝน หล่อเลี้ยงต้นข้าว ให้เติบโต เป็นการระดมคนในชุมชนมาช่วยกันปักดำนา ด้วยความสนุกสนาน แสดงพลังสามัคคี ดำนาบ้านโน้น ย้ายไปช่วยดำนาอีกบ้าน เวียนไปกันจนครบ 

    วันที่ 8 สิงหาคม 2562 ที่ผ่านมา ท่านนายอำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น นำชุมชนบ้านโนนอุดม “ลงแขกดำนา”  ต้นกล้าข้าวอ่อน อายุ 1 เดือน ถูกปักลงบนผืนนา เติบโตรอวันเก็บเกี่ยว ในอีก 90-130 วันข้างหน้า

    บ้านโนนอุดม  เป็นชุมชนในเขตอำเภอชุมแพ  จังหวัดขอนแก่น ราษฏร ราว 400 ครัวเรือน ประชากร กว่า 1,200 คน  รวมตัวกันเป็นวิสาหกิจชุมชนข้าวทับทิมชุมแพ อย่างเข้มแข็ง พวกเขารู้ดีว่า การผนึกกำลังกัน เป็นพลังที่ยิ่งใหญ่  จึงเป็นประเพณีที่สืบทอดกันมายาวนาน  ยุคหลังห่างหายไปบ้าง แต่พวกเขานำกลับคืนสู่ชุมชนอีกครั้ง ครั้งนี้เป็นปีที่ 4 และสัญญากันว่าจะสืบทอดต่อในปีถัดๆไป

    ข้าวเจ้าพันธุ์ 69 หรือเรียกอีกชื่อว่า “ทับทิมชุมแพ”  ผ่านการพิจารณารับรองพันธุ์จากกรมการข้าว เมื่อปี 2559 เป็นข้าวเจ้าไม่ไวต่อแสง ให้ผลผลิตราว 800 กิโลกรัม ต่อไร่  ลำต้นแข็งแรง สูง ราว 113 เซนติเมตร  มีสารต้านอนุมูลอิสระฟีโนลิกและฟลาโวนอยด์สูง ช่วยลดความเสี่ยงจากโรคไม่ติดต่อเรื้อรังหลายชนิด อาทิ เบาหวาน ความดันโลหิตสูง ความจำเสื่อม มะเร็งท่อน้ำดี เป็นต้น

    ปลูกวันแม่ เก็บเกี่ยววันพ่อ…. กลายเป็นสัญญลักษณ์ช่วยจำของชาวนาไทย กำลังใจ พลังใจ ฤดูกาล ฟ้าฝน ผลผลิต ปากท้อง ประเพณี วัฒนธรรม ล้วนเป็นเรื่องที่เดินไปพร้อมกัน เป็น “วิถีไทย” ที่งดงาม ที่ไม่ควรสูญหายไปกับกาลเวลา ยุคผ่าน ปีผ่าน แต่ “ใจไทย” ยังยั่งยืนเสมอมา….

    แล้งฝน….แต่…คนไทย… ไม่เคยแล้งน้ำใจ….

 

ต้นกล้าข้าวอ่อน “ทับทิมชุมแพ”  ลำต้นแข็งแรง ตั้งตรง 

 

“ทับทิมชุมแพ”  จากข้าวเปลือก เป็นข้าวกล้อง และข้าวสารขาว  

ข้าวเปลือก สีแบบหยาบ เป็น ข้าวกล้อง

เครื่องสีข้าวขนาดเล็ก ใช้ในครัวเรือน ต้องสี สองครั้ง จึงจะกระเทาะเปลือกออกได้หมด

 

พลังแสงอาทิตย์ แปรเป็น ไฟฟ้า มาใช้สูบน้ำ ในยามฝนทิ้งช่วง

“ลงแขกดำนา” แปรแถวหน้ากระดาน ปักๆ เป็นแถว เป็นแนว แป๊บเดียว ก็แล้วเสร็จ รวมกัน สามัคคี คือพลัง

 

“ทับทิมชุมแพ”   แปรรูปพร้อมรับประทาน ข้าวต้ม และ ข้าวสวย

 

“ทับทิมชุมแพ”   แปรรูปพร้อมรับประทาน ข้าวต้ม และ ข้าวสวย

 

 

---

---